آداب و رسوم مردم کیش؛ از مراسم زار تا ازدواج در کیش
جزیره کیش با طبیعت زیبا و جاهای دیدنی متنوع، هر ساله میزبان گردشگران بسیاری از سراسر ایران و جهان است. اما آنچه این جزیره را فراتر از جاذبههای طبیعیاش منحصربهفرد میسازد، آداب و رسوم مردم کیش است. مردمانی که با سنتها و مراسم خاص خود، فرهنگی غنی و پر رمز و راز را در این جزیره به یادگار گذاشتهاند. از مراسم زار که در بین محلیها شهرت دارد تا آداب خاص ازدواج در کیش، هر کدام از این رسوم، داستانی از تاریخ و زندگی مردم این جزیره را روایت میکنند. در این مقاله از مجله گردشگری اقامت ۲۴، به بررسی آداب و رسوم جذاب و متفاوت جزیره میپردازیم تا شما را با یکی از جنبههای فرهنگی مهم کیش و جاهای دیدنی کیش آشنا کنیم.
هرس درختان لور نهتنها بهخاطر زیباییشان بلکه بهدلیل تقدس و جایگاه ویژهای مورد توجه هستند که در فرهنگ محلی دارند. این درختان، در جزیره کیش بهوفور یافت میشوند. هرسکردن درخت لور کیش نیز با رعایت آداب خاصی انجام میشود که از باورهای عمیق بومیان نشات میگیرد. در آداب و رسوم بومیان کیش، هرس درخت لور نباید با ارهبرقی انجام شود؛ زیرا این عمل باعث ایجاد درد و رنج در درخت میشود. آنها باور دارند که ارهبرقی برای بریدن شاخههای درخت لور مانند بریدن دست انسان است و این موضوع درنهایت به خشکشدن و زردشدن درخت منجر میشود. براساس آداب و رسوم مردم در کیش، بهترین روش برای هرس درختان لور استفاده از تبر است. این عمل باید بهآرامی و بادقت، شاخهبهشاخه انجام شود تا درخت آسیبی نبیند.
مراسم عیدین در جزیره کیش از جمله رویدادهای مهم و باشکوهی است که با شور و اشتیاق برگزار میشود. این مراسم به عید فطر و عید قربان اختصاص دارد و شباهتهای بسیاری به جشن نوروز در آن دیده میشود، طوری که بومیان این جزیره، عیدین را به مدت ۳ تا ۵ روز با آداب خاص خود جشن میگیرند. آغاز این مراسم با دعوت موذنها از مردان برای حضور در نماز عید شروع میشود. پیش از طلوع آفتاب، صدای «الصلوات یا عباد الله، الصلوات یرحمکم الله» در کوچهها و محلهها طنینانداز میشود و مردان برای اقامه نماز عید به مساجد و فضاهای باز میروند. درحالیکه زنان در خانهها نماز میخوانند و پس از آن مقدمات پذیرایی را برای مهمانان فراهم میکنند. یکی از جنبههای فرهنگی این مراسم، دیدار از اهل قبور است. پس از نماز عید، شیعیان جزیره به قبرستانها میروند و برای عزیزان ازدسترفته فاتحه میخوانند. سپس به دیدار خانوادههای سوگوار رفته و در ادامه به دیدار اقوام و دوستان خود با پوشیدن لباسهای نو میروند.
آداب و رسوم مردم کیش؛ از مراسم زار تا ازدواج در کیش در بخشهای دیگر این آداب و رسوم، موسیقی و پایکوبی نقش مهمی ایفا میکند. نوازندگان محلی با طبل و نیانبونه به اجرای موسیقی سنتی میپردازند و فضایی شاد و پرهیجان را ایجاد میکنند. در میان این شادی و سرور، مراسمی به نام فرصتالعید برگزار میشود. یکی از نوازندگان سینی به دست میگیرد و از مردم میخواهد به اندازه وسع خود سکه یا اسکناس در سینی بیاندازند تا این مراسم با همدلی و کمک به دیگران نیز همراه باشد.
مراسم ازدواج در جزیره کیش با آیینهای خاص و متفاوتی برگزار میشود که ریشه در سنتهای قدیمی این منطقه دارد. پس از انتخاب دختر توسط خانواده پسر، مراسم خواستگاری برگزار میشود. اگر خانواده دختر با این پیوند موافقت کند، در همان روز هزینههای مربوط به جهیزیه، لباس عروس و هزینههای سه روز جشن عروسی مشخص میشود. درصورتیکه مانعی مانند بیماری یا فوت در خانوادهها رخ ندهد، سه روز پس از موافقت، اتاقی در منزل پدر عروس تزیین میشود که به آن فرشه یا حجله گفته میشود. این سه روز با جشن و سرور همراه است و با ساز و دهل محلی، شادیهای خاص خود را دارند.
با رعایت این آداب و رسوم، ایران چارتر به شما امکان میدهد تا با فرهنگ و سنتهای منحصر به فرد کیش آشنا شوید و تجربهای بینظیر از سفر خود به این جزیره زیبا داشته باشید.

آداب و رسوم مردم کیش؛ از مراسم زار تا ازدواج در کیش
آداب و رسوم مردم کیش؛ از مراسم زار تا ازدواج در کیش
آداب و رسوم مردم کیش، با تاریخچهای غنی و فرهنگی عمیق، یکی از جذابترین جنبههای این جزیره زیبا در خلیجفارس را تشکیل میدهد. از مراسم زار که نشانهای از ارتباط نزدیک مردم با طبیعت و باورهای عشایر بومی است، تا جشنهای ازدواج با آیینها و سنتهای خاص خود، هر کدام از این رسوم، بازتابی از هویت و تاریخچهی آنان است. مراسم زار، که یکی از قدیمیترین آداب مردم کیش محسوب میشود، به عنوان نمادی از رهایی روحی و جسمانی از مشکلات روزمره شناخته میشود. در این مراسم، افراد با اجرای رقصها و خواندن آوازهای محلی، سعی در دور کردن بادهای منفی و جلب برکت دارند.
مراسم عیدین؛ جشنهای بزرگ و معنوی مردم کیش
مراسم عیدین در کیش، به ویژه مراسم عید فطر و عید قربان، از مهمترین جشنهای مذهبی و فرهنگی مردم این جزیره محسوب میشود. این جشنها با شور و اشتیاق فراوان همراه هستند و شامل مجموعهای از آیینها و سنتهای خاص میباشند. آغاز مراسم عیدین با دعوت موذنها برای اقامه نماز عید است که پیش از طلوع آفتاب انجام میشود. زنان در خانهها به سراغ نمازگاهها میروند و پس از نماز، برای مهمانان پذیرایی میکنند. یکی از ویژگیهای برجستهی این مراسم، دیدار از قبرستانها و خواندن فاتحه برای عزیزان از دست رفته است که نشاندهندهی ارزشهای خانوادگی و همدلی مردم کیش میباشد.
مراسم ازدواج؛ سنتهای خاص و دلنشین مردم کیش
مراسم ازدواج در کیش با آیینها و سنتهای منحصر به فردی برگزار میشود که ریشه در فرهنگ بومی این جزیره دارد. پس از انتخاب دختر توسط خانواده پسر، مراسم خواستگاری آغاز میشود. در صورتی که خانواده دختر با این دعوت موافقت کنند، هزینههای جهیزیه و جشن عروسی تعیین میگردد. یکی از خصوصیات منحصر به فرد ازدواج در کیش، مراسم حجله است که در آن، اتاقی در منزل پدر عروس با تزئینات خاص آماده میشود. این دورهی سه روزه با اجرای رقصها و نواهای محلی، فرصتی برای جشن و خوشگذرانی اعضای خانواده و دوستان است.
مراسم حنابندان؛ نمادی از ورود به زندگی مشترک
مراسم حنابندان، یا الحنه المعرس، یکی از قدیمیترین و مهمترین آداب ازدواج در کیش است. این مراسم قبل از ازدواج برگزار میشود و با جشنی پرشور و شاد همراه است. در ابتدای مراسم، خانوادههای عروس و داماد با تزیین یک سینی بزرگ شامل لوازم مخصوص حنابندان، به اتفاق دوستان و آشنایان، به پایکوبی در کوچهها میپردازند. سپس با اجرای دایرههایی از افراد حاضر، دست و پای داماد با حنا آراسته میشود که نشاندهندهی پاکی و آغاز زندگی جدید او است. این مراسم، علاوه بر جنبهی زیباییشناسی، نمادی از پیوند عاطفی و اجتماعی بین دو خانواده محسوب میشود.
مراسم عید غدیر؛ گرامیداشت پیروزی بر ظلم و ستم
مراسم عید غدیر، یکی از مهمترین جشنهای مذهبی شیعیان کیش است که به مناسبت انتخاب امام علی (ع) بهعنوان جانشین پیامبر اسلام در غدیر خم برگزار میشود. این مراسم با اجرای آیینهای خاصی همراه است که شامل پاکسازی حسینیهها، تزئینات مذهبی، مولودیخوانی، و جشنهای دستهجمعی میباشد. در این جشن، مردم با مراجعه به قبرستانها و خواندن دعاهای ویژه، به یاد معصومین و شهادت امام علی (ع) میپردازند. همچنین مراسم نثور که در آنها خانوادهها با آوردن سبدی از تنقلات به حسینیهها، کودکان را به زور پرسه میگذارند و این تنقلات را به پایکوبیکنندگان میریزند، از دیگر بخشهای برجستهی این مراسم است.
جشنهای ولادت؛ یادبود تولد پیامبران و امامان
جشنهای ولادت در کیش، بهویژه جشنهای مولد حضرت محمد (ص)، امام علی (ع)، و امام مهدی (عج)، از مراسمهای خاص و با شکوه این جزیره میباشند. این جشنها با اجرای رقصها، خواندن مولودیهها، و پذیرایی از عزیزان همراه است. یکی از سنتهای زیبا در این جشنها، اجرای گرگاعو توسط کودکان است که با سرودن اشعار مذهبی و طلب برکت از صاحبخانهها، یاد میگیرند که چگونه در لحظات شادی و خوشی، محبت و حمایت را به دیگران منتقل کنند. این جشنها نهتنها نشانهی ارادت به اهل بیت (ع)، بلکه نمایشگر همبستگی اجتماعی و اجتماعیگرایی مردم کیش هستند.
مراسم طلاق؛ آخرین راهحل در تقابل فرهنگ و مدرنیته
در فرهنگ کیش، طلاق بهعنوان آخرین راهحل در مقابل اختلافات بین زوجین مطرح میشود. وقتی اختلافاتی به حدی میرسد که امکان مصالحه وجود ندارد، شوهر وظیفهی پرداخت صواب طلاق را بر عهده دارد. این عمل نهتنها نشانهی احترام به حقوق زن است، بلکه تأکیدی بر مسئولیتهای مالی شوهر نسبت به همسر خود دارد. در گذشته، برخی مردان در کیش قابلیت داشتن چند همسر را داشتهاند، اما با تغییر نگرشهای اجتماعی، این فرهنگ کمی تغییر کرده و امروز بیشتر مردان به داشتن دو همسر محدود میشوند. این تحولات نشاندهندهی تعامل فرهنگ بومی با تحولات مدرنیته و تغییرات اجتماعی در کیش است.
مراسم عید مبعث؛ یادبود آغاز پیامبری حضرت محمد (ص)
مراسم عید مبعث یکی از اعیاد بزرگ شیعیان کیش است که به مناسبت بعثت پیامبر اسلام حضرت محمد (ص) برگزار میشود. در این مراسم، مردم کیش با اجرای آیینهای خاص، به یادآوری لحظههای مهم آغاز رسالت پیامبر و تأکید بر ارزشهای اخلاقی و اعتقادی، جشن میگیرند. یکی از سنتهای زیبای این مراسم، حناگذاشتن است که در آن زنان و مردان، با استفاده از حنا، دستها و پاهای خود را آراسته میکنند. همچنین، مراسم نذر که شامل تهیه و توزیع غذا میباشد، از دیگر بخشهای مهم این سازمان است که نشاندهندهی همدلی و همکاری در جامعه کیش میباشد.
مراسم تولد و نامگذاری کودک؛ آغاز زندگی جدید با آرزوی برکت
مراسم تولد و نامگذاری نوزاد در کیش، یکی از مهمترین مراسمهای خانوادگی است که همراه با آیینها و سنتهای خاصی برگزار میشود. بهویژه در مورد اولین نوزاد خانواده، برگزاری این مراسم با شکوهتر و پرمعناتر است. انتخاب نام برای نوزاد، بهگونهای صورت میگیرد که نهتنها نمایانگر هویت فردی او باشد، بلکه با ارزشی اخلاقی و معنوی نیز همراه باشد. خانوادهها در این مراسم با جمعبندی نزدیکان و دوستان، نوزاد را بهطور رسمی به جمع خانواده معرفی کرده و با خواندن دعاهای خاص، برکت و حمایت از رشد و پیشرفت او را آرزو میکنند. این مراسمها، علاوهبر بازتاب فرهنگی، نمادی از ارتباط عاطفی و اجتماعی میان اعضای خانواده و جامعه کیش هستند.
مراسم تدفین و سوگواری؛ احترام به روح متوفی و یادبود از دسترفتهها
مراسم تدفین و سوگواری در کیش، همانند بسیاری از فرهنگهای اسلامی، با آیینها و سنتهای خاص و احترامآمیزی برگزار میشود. وقتی فردی در این جزیره از دنیا میرود، خانواده و جامعه با همدلی و احترام، مراسم تغسیل و تدفین را با دقت و توجه انجام میدهند. پس از مراسم فتیش و خواندن دعاهای مخصوص، افراد به خانههای خود بازمیگردند و تا روزهای اخیر، مراسم اعیاد نوروزی نیز گاه به گاه برای یادآوری متوفیها برگزار میشود. این مراسمها، نشاندهندهی ارزشهای خانوادگی و اجتماعی، و نیز اهمیت احترام به روح متوفی و ارتباط مستمر با عزیزان از دسترفتهاند.

آداب و رسوم مردم کیش؛ از مراسم زار تا ازدواج در کیش
سوالات متداول
- آداب و رسوم هرس درختان لور در کیش چیست؟
- در کیش، هرس درختان لور با رعایت آداب خاصی انجام میشود. به جای استفاده از ارهبرقی که باعث آسیب به درخت میشود، از تبر برای هرس شاخهها استفاده میگردد. این روش سنتی نه تنها به حفظ سلامت درخت کمک میکند، بلکه نشاندهنده احترام مردم کیش به طبیعت است.
- مراسم عیدین در کیش چگونه برگزار میشود؟
- مراسم عیدین در کیش شامل جشنهای ۳ تا ۵ روزه است که با دعوت موذنها برای نماز عید آغاز میشود. پس از نماز، خانوادهها به قبرستانها رفته و فاتحه میخوانند. سپس با لباسهای نو به دیدار اقوام و دوستان میروند. موسیقی سنتی و پایکوبی نیز از جزئیات این مراسم هستند.
- آداب و رسوم ازدواج در کیش چه ویژگیهایی دارد؟
- ازدواج در کیش با مراسم خاصی برگزار میشود. پس از انتخاب دختر توسط خانواده پسر، مراسم خواستگاری و تهیه جهیزیه آغاز میشود. سه روز جشن در منزل پدر عروس با موسیقی و پذیرایی برگزار شده و در روز سوم عقد صورت میگیرد. در نهایت، عروس به خانه داماد با مراسم شادیانه میرود.
- مراسم حنابندان چیست و چگونه برگزار میشود؟
- مراسم حنابندان که به نام الحنه المعرس نیز شناخته میشود، یکی از قدیمیترین سنتهای کیش است. قبل از ازدواج، خانواده عروس لوازم حنا را تزیین کرده و با دوستان و خانواده در کوچهها پایکوبی میکنند. سپس حنا روی دستان داماد گذاشته شده و او تا صبح در محل مراسم باقی میماند.
- مراسم عید غدیر در کیش چگونه جشن گرفته میشود؟
- مراسم عید غدیر در کیش با پاکسازی حسینیهها و تزئین آنها با پارچههای سبز و مشکی برگزار میشود. در این روز، مولودیخوانی و دعاهای خاصی برای همدلی و اخوت برگزار میگردد. همچنین، آیین نثور برای خانوادههای صاحب نوزاد برگزار میشود که شامل آوردن سبد تنقلات و توزیع آنها به کودکان است.
- چگونه به کیش سفر کنیم؟
- به کیش میتوان از طریق پروازهای مستقیم به فرودگاه بینالمللی کیش سفر کرد. همچنین، انتخاب تورهای گردشگری شامل اقامت در هتلهای مختلف و گشتهای شهری نیز گزینه مناسبی است. ایران چارتر امکان رزرو بلیط هواپیما و تورهای مختلف را برای شما فراهم میکند.
- مراسم زار در کیش چه معنایی دارد؟
- مراسم زار در کیش به عنوان یک سنت فرهنگی مطرح است که با باور به تاثیر بادهای اهریمنی بر افراد برگزار میشود. این مراسم شامل دعا، استفاده از داروهای خاص و مراسمهای سنتی برای رهایی از این تاثیرات منفی است.
- چگونه میتوان اقامت مناسبی در کیش پیدا کرد؟
- جزیره کیش با تنوع بالای هتلها و اقامتگاهها، گزینههای متعددی برای اقامت مسافران فراهم میکند. از هتلهای لوکس و پنجستاره تا هتلهای اقتصادیتر، همه نیازهای مسافران را پوشش میدهد. ایران چارتر با ارائه بهترین قیمتها و خدمات، به شما در انتخاب هتل مناسب کمک میکند.
- مراسم تولد و نامگذاری کودک در کیش چگونه صورت میگیرد؟
- مراسم تولد و نامگذاری کودک در کیش با حضور خانواده و دوستان برگزار میشود. پس از تولد اولین نوزاد دختر یا پسر، مراسمی برگزار شده و نام مناسبی برای کودک انتخاب میگردد. این انتخاب معمولاً با الهام از بزرگان و افراد محبوب طایفه صورت میگیرد تا صفات خوب آنها به کودک منتقل شود.
- مراسم عید مبعث در کیش چگونه برگزار میشود؟
- مراسم عید مبعث در کیش شامل آمادهسازی سهگوش و مراسم حنا است. خانوادهها در محل مراسم غذاهای مخصوص تهیه کرده و حنا بر روی دست و پاهای افراد زده میشود. این مراسم نمادی از پاکی و تجدید عهد با خداوند است و بیشتر توسط زنان و کودکان انجام میگیرد.
- آداب و رسوم مراسم عزاداری در کیش چگونه است؟
- مراسم عزاداری در کیش شامل خواندن مقتل، سینهزنی و تهیه نذری برای عزاداران است. این مراسمها با حضور اعضای خانواده و جامعه برگزار شده و نشاندهنده همدردی و احترام به اهل بیت و عزیزان از دست رفته است.
- چه تفاوتهایی بین آداب و رسوم کیش و قشم وجود دارد؟
- آداب و رسوم کیش و قشم به دلیل موقعیت جغرافیایی مشترک و تاریخچه فرهنگی مشابه، دارای تشابهاتی هستند. هر دو جزیره مراسم زار و ازدواج با آیینهای خاص خود را برگزار میکنند. تفاوتهای جزئی نیز در برخی سنتها و اجرای مراسمها مشاهده میشود.
- چه جشنهایی در کیش برگزار میشود؟
- در کیش جشنهای مهمی چون عیدین، عید فطر، عید قربان، عید غدیر، عید مبعث و جشنهای ولادت برگزار میشود. هر یک از این جشنها با آداب و رسوم خاص خود همراه است و نشاندهنده فرهنگ غنی مردم کیش است.
- مراسم اهل هوا در کیش چه نقشای دارد؟
- مراسم اهل هوا در کیش به عنوان مراسمی سنتی برای دفع بادهای اهریمنی برگزار میشود. این مراسم شامل دعا، استفاده از گیاهان دارویی و مراسمهای خاصی است که هدف آن رهایی افراد از تاثیرات منفی بادهای اهریمنی میباشد.
- چه نکاتی را باید در سفر به کیش رعایت کرد؟
- در سفر به کیش، توصیه میشود که با آداب و رسوم محلی آشنا شوید و به سنتهای فرهنگی احترام بگذارید. همچنین، انتخاب اقامتگاه مناسب، استفاده از حمل و نقل عمومی و آشنایی با مکانهای دیدنی جزیره از نکات مهم است. برای رزرو بلیط و هتل نیز توصیه میشود از خدمات ایران چارتر با شماره تلفن ۰۲۱۹۱۰۹۱۱۹۰ یا آدرس info@irancharter.ir استفاده کنید.
- آیا مراسم زار تنها در کیش برگزار میشود؟
- مراسم زار نه تنها در کیش بلکه در سایر جزایر و بنادر خلیج فارس نیز برگزار میشود. این مراسم به اعتقادات فرهنگی و مذهبی مردم این مناطق درباره تاثیر بادهای اهریمنی بر افراد مرتبط است.
- چگونه میتوان از مراسمها و جشنهای کیش بهرهمند شد؟
- برای بهرهمندی از مراسمها و جشنهای کیش، بهتر است زمان سفر خود را با تاریخ برگزاری این مراسمها هماهنگ کنید. شرکت در مراسمها با احترام و آشنایی با آداب و رسوم آنها تجربهای ارزشمند و فرهنگی را فراهم میآورد. همچنین، استفاده از تورهای محلی و همراهی با راهنمایان محلی میتواند به درک بهتر این مراسمها کمک کند.
- مراسم سوگواری در کیش چگونه برگزار میشود؟
- مراسم سوگواری در کیش شامل نماز تغسیل، قرآنخوانی در مسجد یا مجلس و تهیه نذری برای مستمندان است. همچنین، پس از سه روز سوگواری، خانواده متوفی غذایی مخصوص تهیه کرده و آن را در میان مردم توزیع میکنند تا نشاندهنده همدردی و مشارکت جامعه باشد.
- آیا مراسم گرگاعو در کیش وجود دارد؟
- بله، مراسم گرگاعو یکی از مراسم جشنهای ولادت در کیش است. در این مراسم، کودکان به صورت گروهی با سرودن دعاها و خشوع، به خانهها مراجعه میکنند و از صاحبخانهها خشکبار دریافت مینمایند. این مراسم نمادی از همبستگی اجتماعی و ارجنهادن به ارزشهای فرهنگی است.
- بریا مراسمات کیش چگونه میتوان شرکت کرد؟
- برای شرکت در مراسمات کیش، میتوانید از طریق تورهای محلی یا همراهی با دوستان و خانواده خود به مراسمها بپیوندید. رعایت احترام به سنتها و آداب محلی، همراه با آشنایی قبلی با آیینها، تجربهای خوشایند و فرهنگی را برای شما به ارمغان میآورد.
- چه تفاوتهایی در مراسم عیدین کیش نسبت به سایر مناطق وجود دارد؟
- مراسم عیدین کیش دارای ویژگیهای منحصر به فردی است که با ترکیب سنتهای اسلامی و فرهنگی منطقه شکل گرفته است. از جمله این تفاوتها میتوان به اجرای پایکوبیهای گروهی، استفاده از موسیقی سنتی محلی و مراسم فرصتالعید برای کمک به نیازمندان اشاره کرد که در سایر مناطق ممکن است کمتر مشاهده شوند.